Cecylia Renata. Żona kochliwego króla

13 września 1637 r. w katedrze św. Jana Chrzciciela w Warszawie Cecylia Renata Habsburżanka została koronowana na królową Polski. Jak wyglądało życie pierwszej żony króla Władysława IV Wazy?

Cecylia Renata Habsburżanka przyszła na świat 16 lipca 1611 r. w Grazu jako córka cesarza rzymskiego Ferdynanda II i Marii Anny z dynastii Wittelsbachów. Wychowywała się na zamkach w Grazu, Wiedniu i Pradze, znała język niemiecki, łacinę i włoski, a nawet występowała w przedstawieniach teatralnych. Swojego przyszłego męża Władysława IV spotkała po raz pierwszy w 1626 r., kiedy jeszcze jako królewicz Władysław Zygmunt Waza przybył do Wiednia w ramach swojej kawalerskiej podróży po Europie. Już wówczas pojawiły się pierwsze plany polsko-austriackiego mariażu, lecz ich realizacja nastąpiła dopiero jedenaście lat później.

Ślub per procura Władysława IV i Cecylii Renaty odbył się 9 sierpnia 1637 r. w kościele św. Augustyna w Wiedniu, a nieobecnego polskiego monarchę zastępował wówczas... jego młodszy przyrodni brat Jan Kazimierz. Jeszcze w tym samym miesiącu Habsburżanka przybyła do Krakowa, lecz właściwy ślub odbył się 12 września 1637 r. w katedrze św. Jana Chrzciciela w Warszawie. Następnego dnia arcybiskup gnieźnieński i prymas Polski Jan Wężyk koronował zaś Cecylię Renatę na polską królową.

Małżeństwo z Władysławem IV nie było zbyt udane, ponieważ władca znany był ze swojej słabości do pięknych kobiet – jeszcze w kawalerskim stanie doczekał się nieślubnego syna Władysława Konstantego z lwowską mieszczką Jadwigą Łuszkowską. Cecylii Renacie udało się jednak wymóc na mężu, aby odprawił kochankę z dworu i wydał ją za mąż za starostę mereckiego Jana Wypyskiego. Pozycja królowej wzrosła dopiero kiedy spełniła swoją małżeńską powinność i wydała na świat męskiego potomka. W 1640 r. na świat przyszedł królewicz Zygmunt Kazimierz Waza (zmarły w wieku siedmiu lat), a dwa lata później córka Maria Anna Izabela, która zmarła, mając zaledwie miesiąc.

23 marca 1644 r. w Wilnie królowa Cecylia Renata wydała na świat martwą córkę, a następnego dnia zmarła na skutek zakażenia organizmu. Monarchini spoczęła w katedrze na Wawelu, jej serce zaś umieszczono w kościele w Warszawie. Choć Władysław IV bardzo przeżył śmierć żony, w niedługim czasie znalazł pocieszenie w ramionach jej dwórki Rozyny Małgorzaty von Eckenberg. 10 marca 1646 r. drugą żoną Wazy została księżniczka mantuańska Ludwika Maria Gonzaga, lecz małżeństwo pary trwało zaledwie dwa lata. Król zmarł bowiem 20 maja 1648 r. w Mereczu, podobno w ramionach swojej dawnej kochanki Jadwigi Łuszkowskiej.

Autor: Marek Teler / Ilustracja: Frans Luycx, Portret Cecylii Renaty Habsburżanki z ok. 1639 r.