Dzieła romantyków w płomieniach. Pożar Pałacu Szklanego

6 czerwca 1931 r. spłonął Pałac Szklany w Monachium. Niemal całkowicie pozbawiony betonu i cegły budynek stanowił jedną z najważniejszych przestrzeni wystawowych Bawarii.

Prace budowlane nad Pałacem Szklanym (Glaspalast) rozpoczęły się 31 grudnia 1853 r. na polecenie króla Bawarii Maksymiliana II, który chciał zorganizować w nim zaplanowaną na 15 lipca 1854 r. wystawę niemieckiego przemysłu. Wzorem był dla niego wybudowany dwa lata wcześniej londyński Crystal Palace projektu architekta i ogrodnika Josepha Paxtona. Budowa monachijskiego pałacu wystawowego zakończyła się 7 czerwca 1854 r., a więc miesiąc przed pierwszym wielkim wydarzeniem, które miało się w nim odbyć.

Pałac Szklany bez wątpienia zapierał dech w piersiach ze względu na swoją opartą niemal wyłącznie na szkle i żeliwie konstrukcję. Wrażenie robił też koszt budowy, który wynosił aż 800 tysięcy guldenów. Tempo realizacji prac było wprost niebywałe – w zaledwie pół roku budowniczowie pałacu zainstalowali w nim 37 tysięcy okien. Pałac Szklany miał 234 metry długości, 67 metrów szerokości i 25 metrów wysokości, więc był idealnym miejscem na duże wystawy i wydarzenia kulturalne. Do najważniejszych wydarzeń, których przestrzenią był zjawiskowy pałac, należały m.in. Kongres katolików w Monachium z 1871 r., czyli pierwsze generalne spotkanie przedstawicieli ruchów starokatolickich, oraz Międzynarodowa Wystawa Elektroniczna z 1882 r., na potrzeby której w pałacu pojawiło się oświetlenie elektryczne.

Pożar Pałacu Szklanego, który wybuchł 6 czerwca 1931 r. o godz. 3:30 w nocy, nie tylko w brutalny sposób zakończył 77-letnią historię niezwykłej budowli, ale też zniszczył ponad trzy tysiące dzieł sztuki. W pałacu odbywała się wówczas wystawa niemieckich romantyków, więc zostały wówczas bezpowrotnie utracone dzieła takich artystów jak Caspar David Friedrich, Moritz von Schwind, Carl Blechen czy Philipp Otto Runge. Początkowo za przyczynę pożaru uznano samozapłon, lecz śledztwo wykazało, że jego przyczyną było podpalenie. Na zakończenie warto wspomnieć, że Crystal Palace, na którym wzorowany był Pałac Szklany, spłonął zaledwie pięć lat po swojej „niemieckiej siostrze".

Autor: Marek Teler / Ilustracja: Pałac Szklany (Glaspalast) na ilustracji z 1854 r.